Kiedy tracimy prawo do darmowej opieki?
Dla wielu osób dostęp do lekarza czy refundowanych leków jest oczywistością. Jednak NFZ przypomina – w przypadku zakończenia stosunku pracy, przerwy w działalności gospodarczej czy urlopu bezpłatnego, prawo do świadczeń wygasa już po 30 dniach. Po tym czasie pacjent, który nie dopełnił formalności, musi pokryć koszty leczenia z własnej kieszeni. Najczęściej o utracie prawa do bezpłatnych świadczeń dowiadujemy się dopiero w gabinecie lekarskim, kiedy konieczne jest opłacenie wizyty lub leków.
Kogo dotyczy utrata świadczeń?
NFZ wskazuje trzy podstawowe przypadki, w których tracimy prawo do darmowej opieki po 30 dniach od ustania ubezpieczenia:
- zakończenie umowy o pracę lub innej formy zatrudnienia,
- urlop bezpłatny lub inne przerwy w zatrudnieniu,
- zakończenie działalności gospodarczej.
Wyjątki od reguły
Nie wszyscy tracą prawo do świadczeń od razu. Wyjątki obejmują m.in. absolwentów szkół ponadpodstawowych (prawo do świadczeń przez 6 miesięcy po zakończeniu nauki) oraz absolwentów uczelni wyższych i doktorantów (4 miesiące po ukończeniu studiów). Osoby z zawieszonym prawem do renty socjalnej mogą korzystać z opieki przez 90 dni od ustania ubezpieczenia. Członkowie rodziny zgłoszeni przez ubezpieczonego zachowują prawo do świadczeń nawet bez własnego ubezpieczenia.
Jak sprawdzić status ubezpieczenia?
Warto zawczasu upewnić się, czy nasze prawo do świadczeń jest aktualne. Służy temu elektroniczny system eWUŚ, który korzysta z danych ZUS i KRUS. Dzięki niemu lekarze i rejestracje przychodni mogą błyskawicznie sprawdzić status pacjenta. Każdy może również samodzielnie skontrolować swoje uprawnienia, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.
Co zrobić po utracie prawa do świadczeń?
Utrata prawa do bezpłatnej opieki nie musi być trwała. Możliwe jest dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. W tym celu należy zgłosić się do oddziału wojewódzkiego NFZ, wypełnić odpowiedni wniosek i podpisać umowę. Potrzebny będzie dokument tożsamości oraz potwierdzenie ostatniego okresu ubezpieczenia. Następnie konieczne jest złożenie dokumentów w ZUS. Wysokość składki wynosi 9% podstawy wymiaru, a w przypadku przerw w ubezpieczeniu naliczana jest dodatkowa opłata. Dyrektor oddziału NFZ może w wyjątkowych sytuacjach odstąpić od pobrania tej opłaty lub rozłożyć ją na raty.
Zmiana pracy, przerwa w działalności gospodarczej czy urlop bezpłatny to najczęstsze przyczyny utraty prawa do świadczeń zdrowotnych. Sprawdzenie swojego statusu w eWUŚ i szybkie podjęcie działań – jak dobrowolne ubezpieczenie lub zgłoszenie jako członek rodziny – pozwala uniknąć dodatkowych kosztów i stresu.
