Wakacje w raju czy pobyt w szpitalu - dlaczego szczepienia przed wyjazdem są tak ważne?
Wybierając się na wakacje - zwłaszcza do krajów tropikalnych i egzotycznych - narażeni jesteśmy na choroby, które w Polsce występują rzadko lub wcale. Eksperci podkreślają, że szczepienia ochronne to kluczowy element bezpiecznego podróżowania. Brak odpowiedniej profilaktyki może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, przedwczesnym powrotem do kraju, hospitalizacją, a nawet zagrożeniem życia.
Warto pamiętać, że niektóre szczepienia są wymagane przez prawo danego kraju, a ich brak może uniemożliwić wjazd lub spowodować konieczność odbycia kwarantanny.
Obowiązkowe szczepienia: bez nich nie wjedziesz
Do najczęściej wymaganych szczepień przed podróżą należy szczepienie przeciw żółtej gorączce – szczególnie w krajach Afryki i Ameryki Południowej. Aby wjechać do niektórych państw (np. Kongo, Ghana, Brazylia), trzeba przedstawić Międzynarodową Książeczkę Szczepień, tzw. żółtą książeczkę.
Inne państwa, jak Arabia Saudyjska, mogą wymagać szczepień przeciwko meningokokom – szczególnie w przypadku pielgrzymki do Mekki (Hajj i Umrah).
Zalecane szczepienia: warto je rozważyć
Rodzaj rekomendowanych szczepień zależy od kierunku podróży, planowanych aktywności, warunków sanitarnych oraz indywidualnego stanu zdrowia.
Najczęściej zalecane szczepienia przed wyjazdem zagranicznym to:
- Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A): choroba przenoszona drogą pokarmową - przez skażoną wodę i żywność. Szczepienie zalecane niemal wszędzie poza Europą Zachodnią i Ameryką Północną. Dwie dawki zapewniają odporność na minimum 20 lat.
- Dur brzuszny (tyfus): bakteryjna infekcja przewodu pokarmowego, groźna w krajach o niskim standardzie higieny. Jedna dawka wystarcza na około 3 lata.
- Wścieklizna: to śmiertelna choroba, która nadal występuje w wielu krajach Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Szczepienie zalecane jest osobom wyjeżdzającym w rejony, gdzie kontakt z dzikimi zwierzętami (psy, małpy) jest możliwy, przebywającym na obszarach wiejskich lub odwiedzającym tereny, gdzie nie ma łatwego dostępu do opieki medycznej.
- Grypa: coroczna szczepionka jest zalecana, zwłaszcza jeśli będziesz w miejscach tłocznych, które sprzyjają transmisji wirusa (np. lotniska) lub planujesz pobyt w tropikach, gdzie wirus krąży cały rok. Szczepienie zmniejsza ryzyko ciężkich powikłań.
- Polio: zalecana dawka przypominająca przed podróżą do krajów, gdzie choroba nadal występuje (np. Pakistan, Afganistan)
- Denga: to groźna choroba wirusowa przenoszona przez komary. Szczepionka zalecana w rejonach, gdzie choroba jest endemiczna (Ameryka Południowa, Azja, Afryka), szczególnie osobom, które wcześniej chorowały - przy ponownej infekcji mogą wystąpić ciężkie powikłania.
- Cholera: szczepienie szczególnie ważne przy niskim dostępie do czystej wody i ubogich warunkach sanitarnych.
- Japońskie zapalenie mózgu: występuje głównie w Azji Południowo-Wschodniej podczas pory deszczowej.
- Kleszczowe zapalenie mózgu: rozważ szczepienie, jeśli planujesz aktywność na terenach leśnych w Europie i Azji.
- Malaria: nie ma skutecznej szczepionki, ale istnieje chemioprofilaktyka - leki przeciwmalaryczne, które należy rozpocząć przed wyjazdem i kontynuować po powrocie. Ich wybór zależy od miejsca podróży i zdrowia podróżnika.
Nie zapomnij także o dawkach przypominających szczepień podstawowych, takich jak tężec, błonica, krztusiec (DTP), WZW B czy MMR (odra, świnka, różyczka).
Kiedy i gdzie się zaszczepić?
Eksperci zalecają, by przygotowania do wyjazdu rozpocząć co najmniej 4-8 tygodni przed planowaną podróżą. Niektóre szczepionki wymagają kilku dawek w określonych odstępach czasu, a odporność rozwija się stopniowo. Pomoże to też uniknąć działań niepożądanych przed podróżą. Najlepiej skonsultować się z lekarzem medycyny podróży, który oceni ryzyko i zaplanuje odpowiednią profilaktykę.
Ile kosztują szczepienia przed wyjazdem?
Koszt szczepień zależy od kierunku podróży i liczby wymaganych dawek. Większość szczepień zalecanych w medycynie podróży nie jest refundowana przez NFZ, dlatego trzeba się liczyć z wydatkiem od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Przykładowe ceny:
- WZW A: 140-339 zł za dawkę (2 dawki)
- Dur brzuszny: 240-300 zł (1 dawka)
- Żółta gorączka: 280-320 zł (1 dawka)
- Wścieklizna: 170-330 zł za dawkę (zwykle 3 dawki)
- DTP: 80-200 zł (częściowa refundacja)
- Denga: 680-1049 zł za dawkę (2 dawki)
- Grypa: około 26 zł (1 dawka, refundacja dla dzieci, młodzieży i seniorów)
- Konsultacja lekarska: 150-300 zł
O czym jeszcze pamiętać przed wyjazdem?
- Apteczka podróżna - dostosowana do specyfiki wyjazdu i chorób przewlekłych.
- Ubezpieczenie zdrowotne i EKUZ - sprawdź zakres ochrony i zabierz niezbędne dokumenty.
- Bezpieczna woda i jedzenie - pij wyłącznie wodę butelkowaną lub przegotowaną, unikaj niepewnego jedzenia ulicznego.
- Ochrona przed owadami - stosuj repelenty, noś ubrania z długim rękawem, śpij pod moskitierą.
Gdzie szukać informacji?
Przed podróżą warto:
- sprawdzić stronę Ministerstwa Spraw Zagranicznych (msz.gov.pl)
- odwiedzić poradnię medycyny podróży
- zapoznać się z informacjami na portalu szczepienia.info
Autor: Zofia Zając