W dobie globalnych podróży i coraz większej mobilności ludzi, zagrożenie związane z rozprzestrzenianiem się groźnych patogenów rośnie z każdym rokiem. Oporność drobnoustrojów na leki, czyli tzw. antybiotykooporność, staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań dla współczesnej medycyny. Według prognoz naukowców, do 2050 roku może ona odpowiadać za więcej zgonów niż choroby nowotworowe. W tej walce pojawia się nowy, nieoczekiwany sojusznik – toalety w samolotach.
Monitoring ścieków – naukowa broń w walce z pandemią
Podczas pandemii COVID-19 naukowcy z australijskiej agencji CSIRO udowodnili, że monitoring ścieków z samolotów może być skutecznym narzędziem do wykrywania obecności wirusa SARS-CoV-2 u pasażerów powracających z zagranicy. Teraz, w najnowszych badaniach, specjaliści z CSIRO, Xiamen University, University of South Australia oraz Michigan Technological University poszli o krok dalej. Przeanalizowali ścieki z toalet po 44 międzynarodowych lotach do Australii, szukając w nich śladów bakterii opornych na antybiotyki.
Superbakterie na pokładzie – skąd pochodzą i jak się rozprzestrzeniają?
Wyniki badań są alarmujące. W ściekach zidentyfikowano aż dziewięć tzw. alarmowych patogenów, w tym superbakterie odporne na wiele rodzajów antybiotyków. Co więcej, pięć z nich pojawiło się w próbkach ze wszystkich analizowanych lotów, a bakterie z genem oporności na antybiotyki ostatniej szansy wykryto w ściekach z 17 lotów. Szczególnie niepokojący jest fakt, że w tym samym czasie bakterie te nie występowały w ściekach miejskich w Australii, co sugeruje, że zostały przywiezione właśnie przez podróżnych.
Geograficzna analiza próbek ujawniła, że najwięcej superbakterii pochodziło z lotów z Azji, zwłaszcza z Indii. To właśnie tam stwierdzono największą koncentrację bakterii z genami oporności na antybiotyki, co może być związane z różnicami w stosowaniu leków, jakością wody czy polityką zdrowotną.
Toalety samolotowe – nieinwazyjne i skuteczne narzędzie nadzoru
Dr Yawen Liu z Xiamen University podkreśla, że podróże międzynarodowe są jednym z głównych czynników rozprzestrzeniania się oporności na leki przeciw drobnoustrojom. Monitoring ścieków z samolotów pozwala wykrywać i śledzić patogeny, zanim zdążą się zadomowić w nowym środowisku. Co ważne, badania wykazały, że nawet silne środki dezynfekujące stosowane w toaletach nie niszczą materiału genetycznego bakterii przez co najmniej 24 godziny, dzięki czemu próbki ścieków pozostają wiarygodnym źródłem informacji.
Dr Warish Ahmed z CSIRO zaznacza, że badanie ścieków z toalet samolotowych to metoda nieinwazyjna i opłacalna, która może znacząco wesprzeć systemy monitorowania zagrożeń zdrowotnych na całym świecie.
Globalny system ostrzegania – przyszłość walki z superbakteriami
Według prof. Nicholasa Ashbolta z University of South Australia, monitoring ścieków lotniczych mógłby stać się elementem globalnego systemu ostrzegania przed rozprzestrzenianiem się superbakterii. W obliczu prognoz, według których do 2050 roku antybiotykooporność może być przyczyną ponad 39 milionów zgonów rocznie, innowacyjne narzędzia nadzoru są pilnie potrzebne.
Toalety w samolotach, dotychczas kojarzone wyłącznie z komfortem podróży, mogą okazać się kluczowym elementem w walce o zdrowie publiczne na całym świecie. Monitoring ścieków z lotów międzynarodowych to nie tylko naukowa ciekawostka, ale realna szansa na powstrzymanie globalnej epidemii superbakterii.
źródło: RMF MAXX, PAP
